Giderek derinleşen ekonomik kriz, gıda fiyatlarındaki ciddi artış özellikle dar gelirli aileleri vuruyor. Bu durum sağlıklı ve dengeli beslenmeyi de etkiliyor, çocuklarda yetersiz beslenme yaygınlaşıyor. Hekimler, yetersiz beslenmenin çocukların fiziki ve bilişsel gelişimini bozduğunu, bodurluğun giderek artırdığını belirterek “Çocuklarda son yıllarda demir eksikliği, obezite, protein eksikliğinden kaynaklanan malnütrisyon dediğimiz beslenme bozuklukları daha çok görülmeye başladı. Sık enfeksiyona yakalanıyorlar, hastalıklarla boğuşuyorlar. Bunun temelinde sağlıksız ve yetersiz beslenme yatıyor” dedi.

Özellikle okul çağındaki çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmesi çok önemli. Bu nedenle “Okullarda bir öğün ücretsiz yemek” kampanyaları düzenlendi, çocukluk çağı sağlıklı ve dengeli beslenmenin önemine dikkat çekildi. Son olarak AKP’nin seçim öncesinde vaat ettiği okul öncesi ve yatılı okullarda 1 öğün ücretsiz yemek verme uygulamasını kaldırması da tepkileri artırdı.

FİZİKSEL VE MENTAL GERİLİK

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Okul Sağlığı Çalışma Grubu’ndan Prof. Dr. Nursel Şahin, protein ve enerji yetersizliğindeki bir beslenmenin bir çok organda gelişme geriliğine neden olacağını söyledi. Şahin “Sağlıksız beslenme kırılgan gruplar dediğimiz 0-2, 0-4 yaş hatta anne karnından bazı temel besinlerin eksikliği ile beslenilirse hayata bir adım geriden başlar. Bu dönemde protein, vitaminler ya da eser elementlerden eksik beslenilirse, büyüme ve gelişmede önemli rol oynayan besin öğelerini almazsa fiziksel ve mental gelişme geriliği olur, bağışıklık zayıfladığı için sık hastalanılır” dedi. Prof. Şahin, gıda fiyatları son yıllarda 4-5 katına çıktığını ve beslenmede ciddi eksikler olduğunu anımsatarak, şöyle devam etti: “Çocukların okullardaki başarısı düşmeye başladı. Bazı tarama testlerinde ve endekslerle arandığında bilişsel ve mental gerilik de oluşmaya başladığını görüyoruz. Yetersiz beslenme demir, çinko, B vitamini, B12 gbi pek çok vitamin açısından eksiklere yol açıyor. Bodur, gelişimi eksik, obez çocukların olduğu bir toplum yapısı ile karşı karşıyayız. Türkiye nüfusunun büyük çoğunluğu makarna ve pilavı, ekmeği bol olan beslenme ile karnını doyuruyor. Ama içinde et, süt, peynir, yumurta besin maddelerini ya da meyveyi, yani temel besin öğelerini almıyor. Sadece kilo artırımı oluyor. Karnı şiş çocuklar oluyor.”

Şahin, kötü beslenmenin Türkiye için bir halk sağlığı sorunu haline gelmeye başladığına dikkat çekerek “Bir kamusal politika olmalı. Okullarda mutlaka yemekhaneler olmalı ve bir öğün ücretsiz yemek verilmeli” dedi.

KISA BOY BESLENME YETERSİZLİĞİ GÖSTERGESİ

Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Cengiz Kara ise normal büyümenin genel sağlık göstergesi olduğunu belirterek “Büyüme normal değilse bir sağlık sorunu var demektir. Bu nedenle çocuklarda büyüme takibi çok önemlidir” dedi. Kısa boyun kronik beslenme yetersizliğinin göstergesi olduğunu kaydeden Kara, şöyle devam etti: “Bir toplumda kısa (bodur) çocuk oranı ne kadar yüksekse beslenme yetersizliği o kadar yaygın bir sorun demektir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her 5 çocuktan birinde büyüme geriliği ve beslenme yetersizliği var. Tüm dünyada büyüme geriliğinin en sık nedeni yoksulluğa bağlı beslenme yetersizliğidir. Uygun olmayan sağlık koşulları ve yetersiz beslenme nedeniyle erişkin boy potansiyeline ulaşamayan milyonlarca bodur çocuk önemli bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkıyor.”

KIRSALDA BODURLUK ORANI ARTIYOR

•TÜİK ‘2022 Türkiye Çocuk Araştırmasına’ göre; ülkede ekmek veya makarna gibi yiyecekleri her gün tüketen çocuk sayısı yüzde 62,4.

•Meyveyi her gün tüketen çocukların oranı yüzde 50,5.

•Sebzeyi her gün tüketen çocukların oranı yüzde 33.

•Et, tavuk veya balığı her gün tüketen çocukların oranı yüzde 12,7.

•Dünya Gıda Örgütü’nün 2022 verilerine göre, Türkiye’de 14,8 milyon kişi yetersiz besleniyor.

•Yetersiz beslenme oranının en yüksek olduğu il yüzde 20,6 ile Şırnak.

•BM’nin 2023 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu ise Türkiye’de yetersiz beslenmenin yaygınlık oranını yüzde 2,5, 5 yaş altı çocuklardaki bodurluk oranını yüzde 5,5.

•Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nün Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) verilerine göre, 5 yaş altı çocuklarda kısa boy oranı yaklaşık yüzde 10.

•Kırsal bölgelerde kısa boy oranı yüzde 15 iken kentsel alanda yüzde 8 bulunmuş.

•Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünyada 5 yaş altındaki 144 milyon çocuk bodur.