Seçim sonrasında ticari kredide büyüme hızının düşmesi reel sektörü zora soktu. Bu durum kurulan ve kapanan şirket istatistiklerine de yansıdı. Kapanan şirketlerin sayısı artarken yeni kurulan şirket sayıları ise azaldı. TOBB verilerine göre, geçen yılın temmuz ayına göre kapanan şirket sayısında yüzde 30,3, kooperatif sayısında yüzde 17,1, gerçek kişi ticari işletme sayısında yüzde 86,5’lik artış gerçekleşti. Buna karşın kurulan şirket sayısı sadece yüzde 11,7 artarken kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı ise yüzde 19,7 azaldı.

2023’ün ilk 7 ayında ise 2022’nin aynı dönemine göre kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 16,4 oranında azalırken kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 23,8 oranında arttı.

Ocak-Temmuz döneminde toplamda 11 bin 559 şirket, 449 kooperatif faaliyetlerine son verdi. Anonim şirketlerde en fazla kapanmanın yaşandığı alan 144’le inşaat şirketleri oldu. 93 bilgisayar programlama, 86 elektrik enerjisi üretimi, 49 yemek hizmeti, 43 perakende ticaret alanlarında faaliyet gösteren şirket kapandı.

KREDİYE ERİŞİM SORUNU

Seçim öncesinde düşük faizle dağıtılan ticari kredilerde, seçim sonrası faiz yükseldi. Kredi büyümesi, durma noktasına geldi. Krediye bağımlı küçük işletmelerde işler tersine dönmeye başladı. Ortalama ticari kredi faizleri de geçen hafta yüzde 30,72 ile Kasım 2018 sonrasındaki yaklaşık 5 yılın zirvesini gördü. İş dünyası yüksek faizle de olsa kredi bulamamaktan yakınıyor.

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın da katıldığı TOBB Türkiye Ekonomi Şurası’nda bu duruma değinirken “Reel sektör firmalarımız son dönemde finansmana erişimde büyük zorluklar yaşıyor. Özellikle KOBİ kredilerinin reel olarak artmaması, zincirleme etkiyle ülkenin ve sektörlerin tamamına olumsuz yansıyor” ifadelerini kullandı. Türkiye Bankalar Birliği’nin Genel Kurulu’nda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de “Özel bankaların sadece tüketici kredilerine odaklandığı dönem artık geride kalmalı” diye konuştu.

YABANCI ORTAKLIKLAR

Kurulan 975 yabancı ortak sermayeli şirketin 54’ü İran, 36’sı Rusya ortaklı oldu. Kurulan yabancı ortak sermayeli şirketlerin toplam sermayelerinin yüzde 67,1’ini yabancı sermayeli ortak payı oluşturdu.

TİCARİ DURGUN

BDDK verilerine göre geçen hafta ticari ve diğer krediler kalemi sınırlı artış kaydederken, ticari işyeri ve taşıt kredileri düşmeye devam etti. İhtiyaç kredilerinde ise artış eğilimi sürdü. Tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarının tamamındaki haftalık artış 28 milyar TL’yi buldu. Verilere göre, tüketici kredileri tutarı, 11 Ağustos itibarıyla 1 trilyon 421 milyar 734 milyon liraya çıktı. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da 871 milyar 990 milyon lira. Son bir yıldaki artış ise yüzde 84’ün üzerine çıktı. Geçen yılın aynı döneminde toplamı 1 trilyon 241 milyar lira düzeyindeydi.

Ticari ve diğer krediler 8 trilyon 77 milyon liraya yükseldi.