Türkiye’de çalışanların eğitim düzeyine göre aldıkları maaş farkı son yıllarda daralmaya başlarken, özellikle üretim ağırlıklı sektörlerde nitelikli mavi yaka çalışanlarının hem cazibesi hem işleri artış gösterdi. Ustalık derecesi maaşlarında üç haneli rakamları görmeye başladıklarını söyleyen uzmanlar, son 1 yılda mavi yaka için açılan iş ilanlarının sayısının yüzde 21, mavi yaka arayan firmaların sayısının da yüzde 14 arttığını, maaşların da ortalama yüzde 88 yükseldiğini bildirdi.

Aylık maaşların üretimde 25 bin, otomotiv teknikerinde 55 bin, turizmde 30 bin, enerjide 90 bin, vinç operatörü gibi ustalık işlerinde 150 bin liraya kadar çıktığını kaydeden uzmanlar, en çok üretim, inşaat, mobilya sanayinde istihdam açığı olduğunu vurguladı.

Uzmanlar, “Demirci kalıpçı, mobilya ustası, iş makinesi operatörü pozisyonları sık aranan pozisyonlar arasında” dedi. Yurt dışına da gidebilen sertifikalı mavi yaka çalışanlar ise ayda 2 bin 500 – 3 bin dolar kazanıyor. Kariyer platformu Youthall’un CEO’su Emre Aykan, eğitim düzeylerine göre maaşlar arasındaki farkın giderek daralmasının temel nedeninin, mavi yaka tarafında nitelikli eleman bulmanın zor olmasından kaynaklandığına işaret etti.

Meslek liseler cezbedilmeli

Bazı iş kollarında mavi yakaya her zaman talep olduğunu ifade eden Aykan, şu bilgileri verdi: “Örneğin inşaat sektöründe vinç operatörü gibi mesleklerde talebin yüksek olması ve yeterli sayıda çalışan bulunamaması nedeniyle maaşlar önemli ölçüde arttı. Bazı iş kollarında bu makas çok açılmaya başlandı.

Bu da mavi yakada maaşların artmasına neden oldu. Mavi yakanın hem işleri hem cazibesi artıyor. Meslek liselerinin cazibesinin düşük olması da önemli bir etken. Meslek liselerini cazip hale getirmek de önemli. Talep tarafında mavi yaka için birçok iş kolu mevcut. Neredeyse beyaz yakadan fazla kazanabilecekleri bir noktaya geliyoruz. Farkın kapanmasını için sektörel ihtiyaçlar ve eğitim eksiklerinin giderilmesi önem arz ediyor.”

Gizli işsizler, mutsuz çalışanlar

Düşük ücretlerin beyin göçü dalgasını tetikleyen en önemli unsurlardan biri olduğuna dikkat çeken Aykan, “Araştırmamızın sonuçlarına göre, ‘İmkân olsa yurt dışına gider misin?’ sorusuna gençlerin yarısı neresi olduğuna göre karar vereceğini belirtirken; üçte birinden fazlası ülke fark etmeksizin yurt dışına gitmek istiyor.

‘Büyük ihtimalle gitmem’ ve ‘Kesinlikle gitmem’ diyenlerin oranı ise sadece yüzde 7. Gençlerin gerçekleştirmeyi en çok istedikleri hedefler; yurt dışında çalışmak, yönetici olmak, girişimci olmak ve dünyaya fayda yaratan bir projede yer almak. Yurt dışının en önemli albenileri, iş, özel hayat dengesi ve emeğe değer verilmesi” diye konuştu.

Araştırma sonuçlarının; işsiz nüfus istatistiklerinde yer almadıkları halde, her an iş değiştirme potansiyeli taşıyan, uygun bütün açık pozisyonlara talip, ‘gizli işsizler’in ve doğal olarak ‘mutsuz çalışanların’ varlığına işaret ettiğine değinen Emre Aykan, “Dolayısıyla gençler eğer giderlerse, geri dönüşleri zor görünüyor. Bu nedenle genç yetenekleri gitmeden ülke ekonomisine dahil etmemiz gerek” şeklinde konuştu.

Gençlerin 5’te 1’ mutsuz

Emre Aykan, bu yıl ikincisini gerçekleştirdikleri araştırmanın, gençlerin geleceklerine yönelik karamsar bakış açılarıyla ilgili çok net sonuçlar elde ettiklerini kaydetti. Aykan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Verilere göre gençlerin 5’te 1’i mutsuz, 4’te 1’i geleceği olumsuz algılıyor, 4’te 3’ü ise stresli.

Mezunların yüzde 67’si ve çalışan mezunların yüzde 79’u gençlerin şu anda çalıştıkları iş yerlerinden ilk fırsatta ayrılacağı inancında. Çalışan mezunların yüzde 83’ü, iş arayan mezunların ise yüzde 90’ı iş bulmanın eskiye kıyasla daha da zorlaştığı görüşüne katılıyor. İş bulmak zorlaştığı için gençlerin önemsedikleri birçok kriterden geçici olarak taviz verdiği görüşü, mezunların yüzde 88’i tarafından ifade edilirken, bu oran iş arayan mezunlar arasında yüzde 92 düzeyinde.”

Maaş artışı geride kalsa da en yüksek aylık kazanç yine üniversite mezununda

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 Kazanç Yapısı, istatistiklerinden yapılan belirlemelere göre 2018- 2022 yılları arasında, üniversite mezunlarının aylık brüt maaşı yüzde 161, ortaokulda yüzde 194, lisede yüzde 210 artış gösterdi. Ancak en yüksek kazanç yine üniversite mezunlarında olurken, ortalama brüt yılık maaş erkeklerde 207 bin, kadınlarda 171 bin lira oldu. Lise mezunu erkeklerde 109 bin, kadınlarda 91,6 bin lira, ilköğretim ve ortaokulda ise 94 bin 230 bin lira ile 82 bin 144 lira oldu. (Dünya)