İzmit’in hikayesi eski çağlardan beri birçok kültüre ve tarihe ev sahipliği yapmış bir ilçedir. İzmit ile çevresinde yaklaşık olarak MÖ 3000’den beridir insanların yaşamakta olduğu yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır. Eski çağlarda İzmit’in bulunduğu yer Bitinya denilen bölge içindedir.

İzmit’in MÖ 12. yüzyıldan önceki dönemleri karanlık dönemleridir. MÖ 12. yüzyılda ise Frigler yöreyi korumuş ancak siyasi örgüt kuramadıkları için uzun süre burada egemen olamamışlardır. Ardından Yunanistan’ın Megara sehrinden yola çıkan bir göçmen grup, günümüzde Başiskele’nin bulunduğu yöreye Astakoz adını verip yerleşmişlerdir. Bitinya kralı Zipoites´in ölümünden sonra yerine büyük oğlu Nikomedes geçmiştir. Nikomedes yapılan yağmalar sonucu bugünkü İzmit’in bulunduğu yöreye Astakoz’un karşısında daha güvenli yeni bir şehir kurmuştur. Buraya Nikomedia adı verilmiştir ve Bitinya’nın başkenti olmuştur. Nikomedia, 150 yıl içinde büyük bir Helenistik kent olmuştur.

İZMİT’İN TÜRKLERE GEÇİŞİ

VIII. yüzyılda Persler ile Arapların Bizans ile yaptıkları savaşlarla İzmit kenti yeniden yağmalanmıştır. XI. yy.da Nikomedia, Anadolu’ya egemen olan Türklere geçti. I. Süleyman Şah ile kardeşi Mansur Suriye´den Anadolu’ya girdi. Birlikte 1075 yılında İznik’i aldılar. Burada bağımsızlıklarını ilan ederek Anadolu Selçuklu Devleti’ni kurdular. 1078 yılında I.Süleyman Şah, Nikomedia’yıele geçirdi. 1085 yılında I. Aleksios yapılan savaşlar sonunda Nikomedia ile birlikte Marmara´nın güney kıyılarını geri alarak Bizans topraklarına kattı.

İZMİT VE OSMANLI

İzmit’in Osmanlılara geçişi Orhan Bey döneminde oldu. 1327 yılında Akça Koca; Kandıra, Karamürsel ile birlikte İzmit Körfezi’nin güneyini aldı. Osmanlı Devleti’nin egemenliği altında bulunan bölgelerde yaşayan halka iyi davranmaları, İzmit çevresindeki kalelerin önemli bir bölümünün 1333’te teslim olmasını sağladı. 1337’de kentte açlık baş gösterince İzmit’in tümü ele geçirilebildi. Bu tarihten sonra İzmit, Osmanlı sancağı oldu. İlk sancak beyi Süleyman Paşa oldu.

İZMİT VEBA SALGINI

1592 yılında İstanbul’dan gelen veba salgını İzmit´e sıçradı. Bundan dolayı dükkanlar 6 ay için kapandı. İstanbul ile Anadolu’ya ulaşım durdu. 1621 yılındaki şiddetli kışta İzmit Körfezi’nin bitim yeri dondu. Temel gereksinim maddelerinin azaldı. Bundan dolayı fiyatlar arttı. IV. Murad zamanında ayaklanan Gürcü Abdünnebi çevresindeki güçlerle İzmit üzerinden İstanbul’a yürüdü. Yöneticiler, İzmit´te siperler kazdırdı ve gemilerle İstanbul’dan asker gönderdi. Böylece ayaklanmayı bastırmaya çalıştılar. Üsküdar’a kadar ilerleyen Gürcü Abdünnebi daha sonra geri çekildi. 1659 yılında öldürüldü.

İSTANBUL’UN FETHİ KOCAELİ’DEN BAŞLIYOR

Tarihçi Kemal Paşazade, Fatih Sultan Mehmet Han İstanbul’u fethi yolunda Kocaeli’yi bir köprü olarak kullandığını yazar. .Edirne’ye bir an önce erişmek mecburiyeti altında Sultan Mehmet hızla Bursa’ya geldiği zaman, Aşık Paşazade Venedikliler Çanakkale Boğazını kapatmışlardı yani Gelibolu’ya geçmek mümkün değildi. Çünkü o sıralar savaşacak kuvvette bir Osmanlı donanması yoktu. Fatih Kocaeli’den İzmit yolu ile İstanbul Boğazına varacaktı. diyor.

İZMİT MUTASARRIFLIĞI, SELİM SIRRI PAŞA

1843’te İzmit- İstanbul arası düzenli vapur seferleri başladı. 1873’te Anadolu-Bağdat demiryolunun ilk aşaması Haydarpaşa-İzmit Demiryolu açıldı. 1880’li yıllarda kentte ticaret yaşamı dirildi. İzmit´te Feshane ile Çulhane yapıldı Bu yıllarda kentin nüfusunu çoğunluk olarak Müslüman Türkler oluşturuyordu. Ancak Ermenilerle Rumların yanında Yahudiazınlıkta vardı. 1855-1864 arasında Çerkesler Müslüman nüfusuna girdi. 1877-1878 arası olan Osmanlı- Rus Savaşı sırasında Rumeli ile Doğu Karadeniz´den Müslüman toplulukları yöreye göç etti. 1888’de İzmit Mutasarrıflığı adı altında İzmit bağımsız bir sancak oldu. İzmit’in ilk Mutasarrıf Selim Sırrı Paşa oldu. Selim Sırrı Paşa halkla birlikte kentti bayındır etti. Yollar açıldı, sıtmaya neden olan bataklıklar kurutuldu, dönemin mimarı biçemlerini gösteren yapılar yapıldı.

İZMİT İŞGAL ALTINDA

Kocaeli Milli Mücadele yılları, İzmit’in kurtuluşunun tarihi 20 Kasım 1918’de İzmit’in, İngilizler tarafından işgal edilmesiyle başladı. 27 Ekim 1920’de şehir, Yunanlıların işgaline uğradı. 28 Haziran sabahı sadece İzmit merkezinde 312 kişi katlederek şehri ateşe verip yaktılar. Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde Anadolu’da başlayan Milli Kurtuluş Savaşı ile 28 Haziran 1921 tarihinde işgalden kurtarıldı. Her yıl 28 Haziran’da İzmit’te kurtuluş şenlikleri düzenlenmekte.

KARADENİZLİLER KOCAELİ’DE

Tarihe 93 harbi ve Rus bozgunu olarak geçen Balkan ve Kafkas harbinde Rumeli’den sürülen binlerce aile Kocaeli bölgesine yerleştirildi. Karadeniz’de Rus işgali sırasında Rum ve Ermeni zulmünden kaçan on binlerce Karadenizli Kocaeli bölgesinde yeniden yurt yuva kurdu.

İZMİT’TE TÜRKLER KATLEDİLDİ

İzmit’in kurtuluşu Kurtuluş Savaşı ile başlar. İzmit Kurtuluş Savaşı 20 Kasım 1918’de İzmit, İngilizler tarafından işgal edildi. 27 Ekim 1920’de de şehir, Yunanlıların işgaline uğradı. İzmit kuşatması İşgalci Yunan askerleri Kocaeli bölgesindeki yerli Rum ve Ermeni işbirlikçilerle Türkleri katledip bir çok köy ve mahalleyi yakmaya ve yağmalamaya başladı. Yağma ve katliam 27-28 haziran 1921 gecesi doruk noktasına ulaştı. 28 haziran sabahı sadece İzmit merkezinde 312 kişiyi katlederek şehri ateşe verip yaktılar.

TERÖR ESTİRDİLER

Yunan askerlerinden destek alan yerli Rum ve Ermeni çeteleri yıllarca birlikte yaşadığı savunmasız ve sahipsiz Türklere karşı terör estirmeye kuşatılan İzmit’te devam ediyordu. Gölcük, Karamürsel, Gebze ve Körfez ilçesinde savunmasız binlerce kişiyi katleden Rumlar insanları camilere doldurup diri diri yaktılar.

KOCAELİ SANCAĞI OLDU

Kocaeli, Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde Anadolu’da başlayan İzmit Kurtuluş Savaşı Milli Kurtuluş Savaşı ile 28 Haziran 1921 tarihinde işgalden kurtarıldı. 11 Şubat 1922’de İzmit sancağı iken, Kocaeli Sancağı oldu.

İzmit Kurtuluş günü her yıl 28 Haziran’da İzmit’te kurtuluş şenlikleri düzenlenerek şehitlerimiz rahmet ve şükranla anılıyor.

İZMİT ADI NEREDEN GELMİŞTİR

İzmit İsmi Nereden Gelir? İzmit dolaylarında varlığı bilinen ilk şehir, körfezin bitiminde M.Ö. VIII. yy. sonlarında Astakos adıyla kurulmuş. M.Ö. III. yy.ın ilk yıllarında Trakya kralı Lysimakhos’un bu şehri yıkmasından sonra (M.Ö. 262), İzmit’in bugünkü yerinde Bithynie kralı Nikomed I. tarafından yeni bir şehir kurularak buraya Nikomedia adı verilmişti. Bugünkü İzmit’in adı bu şehrin adından gelir. Nikomedia’nın başına konan eis'(is) eki nedeniyle şehrin adı Türkler zamanında İznikmid şeklini almış, yakın zamana kadar resmî yazılarda bu şeklin kullanılmasına karşılık halk arasında kısaltılıp sadeleştirilen İzmit şekli tutunmuştur.