Hikmet’siz 57 yıl!

Türkiye edebiyat tarihinin en önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen Nazım Hikmet Ran 3 Haziran 1963’te hayatını kaybetmişti. Bugün dünya şairi Nazım Hikmet’in 57. ölüm yıldönümü. 1951″de vatandaşlıktan çıkarılan Nazım Hikmet 2009 yılında yeniden vatandaş olarak kabul edilmişti. Memleket özlemini Vasiyat şiirinde “Anadolu’da bir köy mezarlığına gömün beni ve de uyarına gelirse, tepemde birde çınar ağacı olursa taş maş da istemez hani” dizeleriyle dile getiren şairin mezarı Rusya’da Moskova Novodeviçki Mezarlığı’nda bulunuyor.

 NAZIM HİKMET KİMDİR?

15 Ocak 1902″de Selanik’te doğdu. İlk şiiri olan Feryad-ı Vatan’ı 3 Temmuz 1913″te yazdı. Aynı yıl Mekteb-i sultani’de ortaokula başladı. 25 Eylül 1915″te Heybeliada Bahriye Mektebi’ne girdi, 1918″de mezun oldu. Mezun olduğunda dönemin gemisi Hamidiye Gemisi’ne atandı. 1921’de aşırıya kaçan halleri olduğu gerekçesiyle ordu ile ilişiği kesildi. Bunun üzerine Vala Nureddin ile Milli Mücadele’ye katılmak üzere Anadolu’ya geçti. Cepheye gönderilmeyince Bolu’da bir süre öğretmenlik yaptı. Batum üzerinden Moskova’ya geçti devrimin ilk yıllarına şahitlik etti ve Komünizm ile tanıştı. 1924 yılında yayınlanan ilk şiir kitabı 28 Kanunisani Moskova’da sahnelendi. 1924″te Türkiye’ye dönerek Aydınlık Dergisi’nde çalışmaya başladı. Şiir ve yazılarından dolayı on beş yıl hapsi istenince tekrar Sovyetler Birliği’ne gitti. 1928’de Af Kanunu’ndan yararlanarak Türkiye’ye döndü fakat tekrar tutuklandı.

HAPİS HAYATI VE SÜRGÜNÜ

1925 yılından itibaren şiirleri ve yazıları yüzünden hakkında açılan pek çok davadan beraat etti. 1933 ve 1937 yıllarında örgütsel faaliyetleri nedeniyle bir süre tutuklu kaldı. 1938’de bu sefer “Orduyu ve Donanmayı İsyana Teşvik” suçlamasıyla tutuklandı ve 28 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. 14 Temmuz 1950’de çıkan genel af yasasıyla serbest bırakıldı. Yasal olarak Yükümlülüğü olmamasına rağmen askere çağırıldı. Öldürüleceği endişesiyle 1951’de Romanya üzerinden Moskova’ya gitti. 25 Temmuz 1951 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı. Bunun üzerine büyük dedesinin memleketi Polonya vatandaşlığına geçerek Borzecki soyadını aldı. 3 Haziran 1963 sabahı saat 06.30’da kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Sovyet Yazarlar Birliği salonunda yapılan törene yerli ve yabancı bir çok sanatçı katıldı. Novodeviç Mezarlığı’na gömüldü. Hüküm giydiği 1938 yılından 1968 yılına kadar eserleri Türkiye’de yasaklandı. 2009 yılında Bakanlar Kurulu’na verilen bir önerge ile Nazım Hikmet Ran 58 yıl sonra yeniden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı oldu.