Kahramanmaraş merkezli meydana gelen iki depremde binlerce insan hayatını kaybetti. Depremde eski yapıların yanında yeni yapılan binalar da çöktü. Binaları yapan çok sayıda müteahhit gözaltına alınmasının ardından tutuklandı ancak inceleme yapan hem avukatlar hem de siyasiler söz konusu binalara onay veren kurumların da yargılanmasını talep etti.

Kocaeli’de büyük bir yıkıma yol açan 1999 depreminde yaptığı binaların neredeyse hiç zarar görmemesiyle gündeme gelen İnşaat Mühendisi ve İnşaat Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi Kurucu Başkanı Keramettin Gençtürk ile hem o dönemi hem de büyük yıkımlara yol açan Kahramanmaraş depremini konuştuk. Gençtürk, hem yıkılan binalardaki yanlışları, hem çok fazla can ve mal kaybının sebeplerini hem de yapılması gerekenleri Bağımsız Kocaeli’ye anlattı.

“ÜÇÜNCÜ SUÇ MÜTEAHHİTTİN”

Bu süreçte suçlu olan kim/kimler?

Geliştirdiğim bir teori var. Doğru tasarım, iyi işçilik, kaliteli malzeme. Tasarım mühendise, mimarlara aittir. İkinci sıra işçilere aittir, üçüncü sırada müteahhitte aittir. Binanın yıkılmasında sorumluluk sıralaması birinci sırada mimar-mühendise, ikinci sırada işçiye, üçüncü sırada müteahhitte aittir. Toplumda bir algı var ya, algıyı değiştiriyorum. ‘Hırsız müteahhit’ algısı var. Hırsız müteahhittin sırası üçüncü sıra. Ben boş boş konuşmuyorum. 74 yaşındayım, 44 yıllık mühendisim. Belli bir bilgiye dayanarak, iddialı konuşuyorum. Birinci suç mühendisin, tasarımı doğru yapması lazım. İkinci suç işçilik, üçüncü suç müteahhittin malzeme. Mühendis, işçi, müteahhit ‘ben doğru yaptım’ diyebilir. İşte dördüncü suç da denetim.

“HAKİM BUNU SORGULAMALI”

Yeni bir örnek vereceğim. Sosyal medyada çok yayınlandı. Bir rezidans yıkıldı depremde. Temeliyle yattı. Zemin etüdü yapan insan “ya burada sıvılaşma yok” dedi. Kabahat zemin etütçüde. Ya da “var” dedi. Var demesine rağmen ona göre yapmadıysa suç inşaat mühendisinde. Sıvılaşma varken yazmamışsa zemin etütçüde kusur. Vardı da göz ardı ettiyse inşaat mühendisinde. Bunun böyle olmasına rağmen görmeyen denetçide kusur aranması lazım. Bunu doğrudan müteahhitte yüklersen müteahhit de der ki “Ben bilmem. Ben projesine göre yaptım.” Kabahat kimin? Çok haksızlık da yapılabilir. Hakim bunu sorgulama. Hakim bunu doğru bir bilir kişiye sormalı. Zemin etüdünde sıvılaşma vardı da yapmamış mı? Yazmış da inşaat mühendisi bakmamış mı? Çok hassas. Hakimin doğru karar vermesi için bilir kişinin doğru bir araştırma yapması lazım. Öyle bir durum var.

“MÜTEAHHİT ÇALMAKLA İLGİLİDİR ALGISI YANLIŞ”

Proje doğru, inşaat işçiliği doğru, malzemeyi çalmış mı? Müteahhit çalmakla ilgilidir. Demiri, betonu eksik mi kullanmış? Böyle bir algı var müteahhitle ilgili. Algı yanlış ya. Demiri, betonu doğru kullanmış, işçilik doğru yapılmış ama bina yayılmış. Buradaki suç unsurunun yayılması lazım. Her şey doğru, yıkılmış.