2021 yılında AFAD ve Kocaeli Valiliği tarafından hazırlanan İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) uygulanmaya devam ediyor. 11 Ocak 2023 itibariyle planın yüzde 33.1’i tamamlandı. Kocaeli’de afetlere karşı hazırlıklar devam ederken söz konusu planda yer alan afet senaryoları dikkat çekti. Buna göre kent genelinde yer alan sanayi tesislerinde yaşanması muhtemel 2 muhtemel afet senaryosu bulunuyor.

KÖRFEZ’DEKİ LPG DOLUM TESİSİ

Planda yer alan olası 2 afet senaryosu şöyle; “İlimizde muhtemel ve en kötü senaryo olmak üzere endüstriyel kazalara ilişkin iki adet senaryo oluşturulmuştur. Bunlardan birincisi; Körfez İlçesi, Güney Mahallesinde yer alan LPG dolum tesisinin dolum istasyonunda tankere transfer için gelen aracın insan ihmali, eğitim eksikliği ve prosedürlerin iyi işletilememesi gibi sebeplerden ötürü, aracın sıcakken dolum alanına alınması ve ZON 0 bölgesinde olması sonucunda yangın meydana gelmesi muhtemel olay olarak düşünülmüştür.

PANİK OLUŞABİLİR

Yaşanması muhtemel senaryoda tesisin müdahale ekiplerinin olay alanını güvenlik altına alarak gazın kesilmesinin gerçekleştirildiği ve itfaiyenin olay yerine intikaliyle müdahalenin itfaiyeye devredilerek yangının kontrol altına alındığı var sayılmıştır. Muhtemel kaza sonrasında dolumun yapıldığı ZON 0 ve ZON 1 bölgelerinde maddi hasar meydana gelebileceği, olay yeri yakınındaki 1 kişinin ağır yaralı olabileceği, kontrolsüz olarak olay mahalline giren 3 kişinin de hafif etkilenebileceği, araç hasarı, iş süreksizliği ve tazminat gibi ekonomik etkilerinin olabileceği, ayrıca Güney mahallesindeki insanlarda panik oluşabileceği ön görülmüştür.

EN KÖTÜ SENARYO

Çalıştay’da ele alınan diğer bir konu ise, yaşanabilecek en kötü senaryo olmuştur. Muhtemel senaryodaki gibi; Körfez İlçesi, Güney Mahallesinde yer alan LPG dolum tesisinde dolum istasyonundaki çalışanın yemekte olduğu bir saatte tankere transfer için gelen araç şoförünün dolum sahasına izinsiz yanaşması ve aracın henüz soğumaması sonucunda yangın meydana gelmiştir. Ortaya çıkan olumsuz durumların birbirini tetiklemesi ile olay en kötü senaryo boyutuna ulaşmıştır.

VANAYA MÜDAHALE HATALI

Olayın afete dönüşmesinin nedenleri olarak; işe yeni işbaşı yapan tecrübesiz bir kişinin manuel vanaya müdahaleyi hatalı yapması, aktif sistemlerin bakımsız olması nedeniyle yangın sistemlerinin devreye girmemesi, yanlış müdahale ekipmanı ile müdahale edilmesi ve tesisin ilk olarak müdahaleyi kendilerinin yapabileceğini düşünüp itfaiyeye geç haber vermesi gibi birbirini takip eden hatalar zincirinin yaşanıldığı ve sonrasında da tankerde patlama meydana geldiği düşünülmüştür.

İLERİ DÜZEYDE HASAR

Halkın patlamaya bağlı olarak panik olması ve yolları kapaması nedeniyle destek ekiplerinin olaya müdahalesinin geciktiği ve olay yerine giden müdahale ekibinin tesisteki revizyonları bilmemesinden dolayı olayın daha da büyüdüğü varsayılmıştır. Afet sonrasında 2 tesiste ileri düzeyde hasar meydana gelebileceği, etraftaki yerleşim alanlarında bina yangınları oluşabileceği, 37 can kaybı ile 72 ağır yaralı olabileceği ve 500’den fazla kişinin afetten etkilenebileceği var sayılmıştır. Ayrıca tesislerde 6 ay süreyle iş süreksizliği yaşanılabileceği, çevrede yaşayan vatandaşların günlük yaşamlarında 2 hafta süreli aksamalar olabileceği ve etrafa duman yayılmasıyla hava kirliliği oluşabileceği değerlendirilmiştir.”

KOCAELİ’NİN SANAYİ TESİSLERİ

Planda Kocaeli ve olası kaza yaşanabilecek kuruluşlar da yer aldı. Çoğunluğu organize sanayi bölgelerinde yer alan tesislerle ilgili ifadeler şöyle; “Kocaeli yüzölçümü ve nüfus açısından ülke içerisinde büyük bir paya sahip olmamasına karşın sanayi açısından ülkemizin en önde gelen illeri arasında yer almaktadır. İlimizde 14 Organize Sanayi Bölgesi ile Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamına giren 89 kuruluş bulunmaktadır.”

Kocaeli’de yer alan OSB’ler ve çalışan durumları şöyle;

Alikahya Organize Sanayi Bölgesi

Alikahya Organize Sanayi Bölgesi Karma OSB olup, toplamda 120 hektarlık alana sahiptir. Tüzel kişiliği 5 Kasım 2004 tarihinde 224 sicil numarası ile tescil edilen Alikahya OSB; İzmit ilçesinde ismini aldığı Alikahya Beldesi’nde yer almaktadır. Batısında Kocaeli Stadyumu ve İZAYDAŞ, güneyinde Asım Kibar OSB, kuzey, kuzeydoğu ve doğusunda Kuzey Marmara Otoyolu (KMO) İzmit OSB’ler çıkışı ile çevrilidir. Alikahya OSB içerisinde; metal, makine, oto yan sanayi, tekstil ve beyaz eşya sektörleri yer almaktadır. Bölgede yaklaşık 583 kişi istihdam edilmektedir.

Arslanbey Organize Sanayi Bölgesi

Arslanbey Organize Sanayi Bölgesi Karma OSB olup, toplamda 141 hektarlık alana sahiptir. Tüzel kişiliği 9 Nisan 2003 tarihinde 211 sicil numarası ile tescil edilen Arslanbey OSB; Kartepe ilçesinde ismini aldığı Arslanbey Beldesi’nde yer almaktadır. Arslanbey OSB içerisinde; ağaç ürünleri değerleme, lastik, kalıp, su yalıtımı membranı, metal, otomotiv yedek parça, galvaniz ve boyalı saç, döküm pipet, alüminyum döküm faaliyet konuları yer almaktadır. Bölgede yaklaşık 5707 kişi istihdam edilmektedir.

Asım Kibar Organize Sanayi Bölgesi

Asım Kibar Organize Sanayi Bölgesi Karma OSB olup, toplamda 200 hektarlık alana sahiptir. Asım Kibar Organize Sanayi Bölgesi 10.05.2004 yılında 221 sicil numarası ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı onayı ile kurulmuştur. Toplam sanayi alanı 1.642.267,27 m2 olan AKOSB’un sanayi parseli sayısı 31’dir. Üretimdeki 9 adet sanayi parselinin alanı ise 1.202.856,69 m²’dir. Alansal olarak bölgenin %76’lık kısmını işletme halindeki firmalar oluşturmaktadır. Bölgedeki sanayi kuruluşlarının elektrik, su ve doğal gaz ihtiyaçları 2013 yılından itibaren OSB tarafından tedarik edilmektedir. Asım Kibar OSB içerisinde; otomotiv, oto yan sanayi, çelik sanayi ve ambalaj sanayi faaliyet konuları yer almaktadır. Bölgede yaklaşık 4755 kişi istihdam edilmektedir.

Dilovası Organize Sanayi Bölgesi

Dilovası Organize Sanayi Bölgesi toplamda 900 hektarlık alana sahiptir. Dilovası Organize Sanayi Bölgesi 22.05.2002 tarihinde 204 sicil numarası ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı onayı ile kurulmuştur. Kuzey ve doğudan D-100 Karayolu ve Çerkeşli Köyü mevkiinde orman sahası ile batısında TEM bağlantısı, Demiryolu taşımacılığına uygun bağlantıları, özellikle bölge sınırlarında bulunan kuru ve sıvı yük tahmil ve tahliyesine uygun yüksek liman kapasitesiyle yatırımcılar için cazip bir OSB’dir. Dilovası OSB de faaliyet gösteren firmalarda yaklaşık 15000 kişi çalışmaktadır. Dilovası OSB Karma OSB olup, bölgede ağırlıklı olarak metal ve kimya sektöründe sanayi kuruluşları yer almaktadır.

Gebze Güzeller Organize Sanayi Bölgesi

Gebze Güzeller Organize Sanayi Bölgesi toplamda 130 hektarlık alana sahiptir. Gebze’nin kuzeyinde yer alan Organize Sanayi Bölgesi 2002 yılında 45 sicil numarası ile üretime başlamıştır. Amacı Türkiye’nin en büyük metropolü olan İstanbul ile birlikte Gebze ve çevresindeki plansız ve dağınık sanayi yatırımlarına belli bir planlama çerçevesinde ve üstelik Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun sağladığı imkânları ile kontrol altına alarak ülkemizin ihtiyaç duyduğu sanayi yatırımlarını sağlamaktadır. Gebze Güzeller OSB Karma OSB olup içerisinde; metal, kimya, otomotiv, ambalaj ve gıda faaliyet konuları yer almaktadır. Bölgede yaklaşık 11100 kişi istihdam edilmektedir.

Gebze Kömürcüler İhtisas Organize Sanayi Bölgesi

Gebze Kömürcüler İhtisas Organize Sanayi Bölgesi, toplamda 79 hektarlık alana sahiptir. Tüzel kişiliği 21.10.2003 tarihinde 217 sicil numarası ile tescil edilen Gebze Kömürcüler OSB; Kocaeli ili Dilovası ilçesi sınırları içinde Dilovası yerleşkesinin kuzey doğusu, Tavşancıl Mahallesinin kuzeyi, Çerkeşli Köyü ve İMES OSB’nin güneyinde yer almakta olup, doğusunda Nuh Kireç fabrikası bulunmaktadır. 2012 yılından itibaren MÇK kararı ile kömür ithalatının %30’unun burada gerçekleştirildiği, Kocaeli ilinde faaliyet gösteren Kömür İthalatçılarının tamamı Kömürcüler OSB ye gelerek katılımcı olmuşlardır. Kocaeli İlinde faaliyette bulunan tüm kömür tesislerini bir araya toplayarak, çevre kirliliğini önlemek, sanayicilerin daha ekonomik şartlarda, yeni teknolojilerin kullanıldığı bir bölgede üretimlerini sağlamak amacıyla kurulmuştur. İhtisas OSB olarak; kömür eleme, paketleme, depolama ve briket tesisleri olarak faaliyet gösteren tek ve örnek bir OSB olmuştur. Bölgede yaklaşık 318 kişi istihdam edilmektedir.

Gebze Organize Sanayi Bölgesi

Gebze Organize Sanayi Bölgesi Karma OSB olup, toplamda 515 hektarlık alana sahiptir. Gebze Organize Sanayi Bölgesi 1985 yılında 1 sicil numarası ile kurulmuştur. GOSB, 2005 yılında faaliyete geçirdiği teknoparkla, bünyesinde teknopark kurmuş olan ilk OSB unvanına da sahip olmuştur. GOSB, yetişmiş insan gücüne ve pazara yakınlığı nedeniyle, kurulduğu günden bugüne her zaman cazibe merkezi olmuştur. GOSB, TEM otoyolunun kuzeyinde, Gebze şehir merkezine 7 km, İstanbul’a 55 km, Sabiha Gökçen Havalimanı’na 15 km, Derince Limanı’na ise 34 km uzaklıktadır. GOSB, Türkiye pazarının 2/3’ünü oluşturan Marmara Bölgesi’nin merkezindedir. GOSB içerisinde; gıda ürünleri imalatı, giyim eşyalarının imalatı, kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı, kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı, temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı, fabrikasyon metal ürünleri imalatı, bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı, elektrikli teçhizat imalatı, başka yerde sınıflandırılmamış makina ve ekipman imalatı, mobilya imalatı gibi sektörler yer almaktadır. Bölgede yaklaşık 28039 kişi istihdam edilmektedir.

Gebze Plastikçiler Organize Sanayi Bölgesi

Gebze Plastikçiler Organize Sanayi Bölgesi Karma OSB olup, toplamda 140 hektarlık alana sahiptir. Tüzel kişiliği 2001 yılında 44 sicil numarası ile tescil edilen OSB, Türkiye’nin kişi başına düşen üretim miktarının en yüksek olduğu İstanbul ve Kocaeli sınırının kesiştiği noktada, Gebze’de yer almaktadır. Bölge içerisinde doluluk oranı %98 olup, Gıda, Tekstil, Plastik, Elektrik-Elektronik, Makine, Kimya, Otomotiv, Petrokimya, Metal, Madeni Eşya, Cam, Sağlık ve Bilişim sektörlerine ait firmalar yer almaktadır. Bölgede yaklaşık 11423 kişi istihdam edilmektedir.

Gebze V Kimya İhtisas Organize Sanayi Bölgesi

Gebze V Kimya İhtisas Organize Sanayi Bölgesi İhtisas OSB olup, toplamda 243 hektarlık alana sahiptir. GEBKİM Kuruluş Protokolünün 08.12.2000 tarihinde onaylanmasıyla 29 sicil numarasını alarak Bakanlık Sicil Defteri ‘ne işlenmiş ve tüzel kişilik özelliğini kazanmıştır. GEBKİM Türkiye ‘nin kimya işkolunda kurulan ilk İhtisas Organize Sanayi Bölgesi ‘dir. GEBKİM içerisinde doluluk oranı % 52 olup, yer alabilecek iş kolları; Boya Sanayi, Kozmetik Sanayi, Temizlik Malzemeleri Sanayi, Plastik Sanayi, Kimyasal Madde Üretimi, İlaç Sanayi ve Gıda Katkı Maddeleri olarak belirtilmiştir. Bölgede yaklaşık 2593 kişi istihdam edilmektedir.

Gebze Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi

Gebze Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi, toplamda 509 hektarlık alana sahiptir. 2001 yılında 89 sicil numarası ile tescil edilen OSB içinde 91 adet sanayi parseli, 14 Adet ağaçlandırılacak alan, 10 adet İdari ve Sosyal Tesis alanı, 17 Adet park alanı, 5 Adet Teknik altyapı alanı olmak üzere toplam 137 adet parsel bulunmaktadır. İstanbul ve yakın çevresinde faaliyet gösteren Makine ve Makine Alt Sektör grubuna dahil Sanayiciler ile Elektrik, Elektronik sektör grubuna dahil sanayicileri üretime uygun bir alanda toplayarak çarpık sanayileşmeyi önlemek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sektör ve alt sektör gruplarının belirli bir plan dahilinde yerleşmesini ve gelişmesini sağlayarak Türk Makine Sanayine yeni bir güç katmak amacıyla kurulmuştur. İhtisas OSB olup içerisinde; makine, makine yan sanayi, elektrik ve elektronik konuları yer almaktadır. Bölgede yaklaşık 8190 kişi istihdam edilmektedir.

Gebze VI. (İMES) Makine Organize Sanayi Bölgesi

İMES Makine Organize Sanayi Bölgesi, toplamda 302 hektarlık alana sahiptir. 2006 yılında 66 sicil numarası ile kurulan OSB’de makine, makine yan sanayi, demir-çelik, otomotiv yan sanayi, plastik enjeksiyon, ısıl işlem, cam sanayi vb. alanlarda faaliyet gösterilmektedir. Dilovası ilçesinde yer alan İhtisas OSB’de 32’si yabancı sermayeli olmak üzere 308 firmada 9840 kişi istihdam edilmektedir. Kandıra Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Altyapı Çalışmaları Devam Etmektedir.

KOBİ Organize Sanayi Bölgesi

Dilovası ilçesinde yer alan KOBİ Organize Sanayi Bölgesi toplamda 270 hektarlık alana sahiptir. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının uygunluğu ile önce 354 Sicil No ile Kocaeli KOBİ Islah Organize Sanayi Bölgesi olarak tüzel kişiliği tescil edilmiş, ardından ıslah şartlarının yerine getirilmesi ile birlikte 09/06/2020 tarihi itibariyle Bakan oluru ile “Islah” ibaresi kaldırılarak Kocaeli KOBİ Organize Sanayi Bölgesi tüzel kişiliğimiz, tescil edilmiş ve faaliyetlerine başlamıştır. KOBİ OSB içerisinde; çelik, plastik ve inşaat faaliyet konuları yer almaktadır. Bölgede yaklaşık 4050 kişi istihdam edilmektedir.

TOSB Otomotiv Yan Sanayi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi

TOSB Otomotiv Yan Sanayi İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Karma OSB olup, toplamda 280 hektarlık alana sahiptir. Çayırova ilçesinde yer alan TOSB 1992 yılında 75 sicil numarası ile kurulmuştur. Otomotiv parça üreticilerine yönelik bir ihtisas organize sanayi bölgesi olan TOSB, kamu yararı gerekçesi ile adına kamulaştırma yapabilen veya yaptırabilen bir Özel Hukuk Tüzel Kişiliğine sahip olup, Otomotiv parça sanayicilerinin faaliyet gösterdiği tek Global İhtisas Organize Sanayi Bölgesidir. Bölgede yaklaşık 25000 kişi istihdam edilmektedir.