İzmit Belediye Başkanı Fatma Kaplan Hürriyet geçtiğimiz ay gerçekleşen haziran ayı meclis toplantısında Çukurbağ Kazı Alanı’nda yeniden kazı yapılacağının duyurmuştu. İzmit’in kültürel mirasını ortaya çıkaracak olan kazı çalışmaları için bugün Kocaeli Arkeoloji Müzesi’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Kocaeli Müze Müdürlüğü ve İzmit Belediyesi Çukurbağ Nikomedia Kurtarma Kazısı nedeniyle imzalanacak olan protokol için tören düzenlendi.

YOĞUN KATILIM OLDU

Törene İzmit Belediye Başkanı Fatma Kaplan Hürriyet’in yanı sıra Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Seyit Ahmet Arslan, Müze Kazıları Şube Müdürü Köksal Özköklü, Kocaeli Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nden Tayfun Ok, CHP Kocaeli Milletvekili Tahsin Tarhan, İzmit Belediye Başkanı Fatma Kaplan Hürriyet, Kocaeli Müze Müdürü Serkan Gedük, Kocaeli Rölöve ve Anıtlar Müdür Vekili Mehmet Said Üzülmez, Baki Komsuoğlu Müzesi Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Üftade Muşkara, KOÜ Arkeoloji Bölümü Arş. Gör. Günay Karahan, KOÜ Tarih Bölümü’nden Prof. Dr. İbrahim Şirin, Doç. Dr. Funda Selçuk Şirin, Arş. Gör. Burak Arslanmirza ve Arş. Gör. Özge Arslanmirza, CHP İl Başkan Yardımcıları; Gülşah Çubuklu, Av. Mehmet Nazım Gençtürk ve Demet Özgün Karaman, Turizm Derneği Genel Başkanı Cavit İnan, arkeologlar; İlayda İlter ve Aslı Arpa, sanat tarihçisi Tülay Pişkin, İzmit Belediye Başkan Yardımcıları; Cem Güler, Sibel Solakoğlu ve Ünal Özmural, İzmit Kent Konseyi Başkanı Hüseyin Erol, araştırmacı-yazar Yavuz Ulugün katıldı.

“ÇOK FAZLA ESERE ULAŞILAMAMIŞTIR”

Açılış konuşmasını yapan Kocaeli Müze Müdürü Serkan Gedük şu ifadeleri kullandı: “Kocaeli, Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan önemli bir geçiş noktası üzerinde bulunmaktadır. Bu nedenle tarihin her döneminde birçok medeniyet bu bölgeye hakim olmak için birbiri ile mücadele etmiştir. İlk çağlardan itibaren Roma’dan Bizans’a, Osmanlı’dan Cumhuriyet dönemine kadar birçok medeniyetin izlerini bu topraklar üzerinde görülebilmektedir. Bu izler, şehrimiz için korunması gereken önemli değerlerdir. Antik dönem adı ile Nikomedia Helenistik dönemde Bitinya Krallığına ardından ise Roma döneminde Doğu Roma İmparatorluğu’na başkentlik yapmış bir şehirdir. Antik kaynakların görkemli yapılarından sıkça bahsettiği Nikomedia kentine dair çok fazla mimari esere ulaşılamamıştır. Bunun en önemli nedenlerinden biri şehrin çağlar boyu çok şiddetli depremlerle sarsılması, yıkım sonrasında ise mimariye ait parçaların farklı dönemlerde devşirme malzeme olarak başka yapılarda kullanılmış olmasıdır.

“GÖLCÜK DEPREMİ SONRASINDA GELEN BİR İHBAR ÜZERİNE…”

Modern kent yapılarının, antik kent merkezinin tam üzerine kurulmuş olması bölgede yapılabilecek bilimsel araştırma ve uzun soluklu sistematik arkeolojik kazıları zorlaştırmıştır. Büyük Gölcük Depremi ardından gelen bir ihbar üzerine Kocaeli Müze Müdürlüğü başkanlığında İzmit’in Çukurbağ mahallesinde yapılmış olan kurtarma kazıları sayesinde Roma dönemine tarihlenen bir mimariye ait devasa heykeller, renkli mermer kabartmalar, mozaik ve mermer taban döşemeleri ve diğer tüm mimari öğeler ortaya çıkmıştır. Müze Müdürlüğümüz ve Oxford Üniversitesinden Doç. Dr. Tuna Şare Ağtürk’ün yapmış olduğu bilimsel çalışmalar neticesinde Doğu Roma İmparatorluğu’nun Kayıp Başkenti Nicomedia’ya ait MS 3. yüzyıl sonlarında kent merkezinde inşa edilmiş bir imparatorluk sarayı kompleksinin parçaları olduğunu tespit edilmiştir. Bulunan eserler şimdiye kadar bulunmuş renkleri en iyi şekilde korunmuş Roma dönemi heykelleridir. Mermer kabartmaların stili ve ikonografisi Dünya Sanat Tarihi’nde Klasik Dönemden Orta Çağ Dönemi’ne geçişi temsil eden tek örnek olması açısından önemlidir.

“İLK ARKEOLOJİK KAZI ÇALIŞMASI OLACAK”

2021 yılı Temmuz ayı itibariyle Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü izni ve Kocaeli Müze Müdürlüğü başkanlığında ve İzmit Belediyesi işbirliğiyle başlatılacak olan Çukurbağ Kurtarma Kazıların, uzun süreçli, sistematik oluşu ve disiplinler arası paylaşımların gerçekleşmesiyle bölgemizdeki ilk arkeolojik kazı çalışması olacaktır. Bu faaliyetler Kocaeli iline ait tarihin aydınlatılmasında, bölgenin “sanayi şehri” olarak adlandırılması dışında turistik ve kültürel nitelikleri ile daha çok ön plana çıkmasını sağlayarak şehrin marka değerini arttıracaktır.”

AYAKLARIMIZIN ALTINDA TARİH

Daha sonra sözü alan Başkan Hürriyet de şu sözleri kaydetti: “İzmit’in 3000 bin yıllık tarihini ortaya çıkarmak göreve geldiğimizden beri üzerinde durduğumuz bir konuydu. Çünkü böylesine ihtişamlı bir tarihin, ayaklarımızın altında yatıyor olması bu kent için büyük bir kayıptı. Sanayi kenti olarak bilinen İzmit, tarih ve turizm kenti olarak anılmıyorsa nedeni; tarihimizi bir türlü gün yüzüne çıkaramamamızdır. Bu ayıbı temizlemek ve sanayi kenti İzmit’i sözde değil özde olarak tarih ve turizm kenti haline getirmek için bir söz vermiştik. Bu sözümüzü tutmak için buradayız. Türkiye’de bulunan antik kentlerin pek çoğundan daha büyük, daha görkemli ve inanın ki birçoğundan daha gizemli. İstanbul’dan önce Büyük Roma İmparatorluğu’na tam 46 yıl başkentlik yapmış olan Antik Nikomedia, İzmit’in ayakları altında yatıyor.

“TESCİLLENEN ÜNVANIMIZLA DÜNYAYA TANITMAYI HEDEFLİYORUZ”

İzmit’in her karış toprağının altında Roma İmparatorluğu’nun birçok sarayı, hipodromu, iç ve dış kale surları, su yolları ve kanalları, darphane, silah atölyesi, tersaneler ve tiyatro yatıyor. İzmit’e önem katan başka bir diğer tarihi değer ise 30 Nisan 311’de dünyanın ilk Hoşgörü Fermanı’nın bu kentte ilan edilmiş olmasıdır. Hoşgörü Fermanıyla birlikte Antik Nikomedia’da adil bir yönetim anlayışı benimsenmiş; dili, dini, kültürü ne olursa olsun tüm halk kucaklanmıştır. Biz de kentimizi hoşgörünün vizyon edinildiği bir anlayışla yönetiyor ve dünyada ‘hoşgörünün başkenti’ olarak tanıtmayı hedefliyoruz. Bu zenginliklerimizle ilgili markalaşma sürecini başlattık. ‘Hoşgörünün Başkenti İzmit’ ve ‘Hoşgörü Kenti İzmit’ olarak tescillenen unvanlarımızla kentimizi dünyaya tanıtmayı hedefliyoruz.

YENİ PARSELLER DE DAHİL EDİLDİ

2019 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı ve ilgili kurumlar ile yazılı ve sözlü görüşmeler yaptık. Çukurbağ Mahallesi’ndeki kazı alanında Doç. Dr. Tuna Şare Ağtürk danışmanlığında kazı, konservasyon ve Arkeopark projeleri için sponsor olma taleplerimizi ilettik. Ardından kazı alanının yanındaki, 2015 yılında kamulaştırılan bölgenin bakımını, onarımını ve güvenliğini sağladık. Devamında bu alanın komşusu olan 414 ada 21 ve 22 nolu parsellerin bulunduğu alanlar da kazı alanına dahil edildi. Bu kazıların yürütülmesi için; daha önce Afrodisias Antik Kenti kazılarına destek olan Geyre Vakfı sekreteri Hâkime Özgüven ile görüşmeler gerçekleştirerek bu kentin tarihsel değerlerinin yaşatılması için Nikomedia Kazıları İzmit Kültür ve Sanat Vakfı’nı kurduk. Kültür ve Turizm Bakanlığımızdan aldığımız onayla da bu süreci başlattık ve kazılar için vakıf ile birlikte destek vereceğiz.

GELECEĞE YATIRIM

Ayrıca İzmit’in dünya tarafından tanınması amacıyla Nikomedia adı için ‘İzmit Antik Nikomedia’nın Başkenti’, ‘Doğu Roma’nın Başkenti Antik Nikomedia’ unvanlarını tescil ettirdik. Türkiye’deki antik şehirlere turistler akın ediyor fakat İzmit’e tarihi için nerdeyse hiç turist uğramıyor. Bu arkeolojik çalışmalar İzmit’e kültürel ve tarihi bir kimlik kazandıracak. Köklü tarihimizin farkındayız. Kültür ve turizm kenti olduğumuzu duyurmak için elimizden geleni yapacağız. Kentin turizm potansiyelini ortaya çıkararak kente bir katma değer de katacağız. İzmit’imizin geleceğine yatırım yapıyoruz. Saklı kalan tarihinin bir an önce gün yüzüne çıkarılmasıyla İzmit, eşsiz bir turizm hazinesine dönüşecek. Kazı sürecini resmi olarak bu törenle başlatıyoruz. Umuyoruz ki buradan çıkacak değerli eserlerle İzmit’in adı dünya arkeolojisinde önemli bir yer kazanacak. Tüm bu süreçlerde projelerimizi ve girişimlerimi destekleyen başta Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne, Kocaeli Müze Müdürlüğü’ne ve Doç. Dr. Tuna Şare Ağtürk’e İzmit, İzmitliler ve gün yüzüne çıkmayı bekleyen Nikomedia adına teşekkür ediyorum.

GENEL MÜDÜR YARDIMCISI DA GELDİ

Başkan Hürriyet’in ardından konuşan Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Seyit Ahmet Arslan, “Türkiye Cumhuriyeti toprakları o kadar münbit topraklar ki, belki dünyada eşi benzeri olmayan bir coğrafyada yaşıyoruz. 22’nin üzerinde medeniyete ev sahipliği yapmış olan bu topraklar, sadece Türkiye’ye değil, dünyaya çok şey söylüyor. Ben ‘Nikomedya daha başlangıç aşamasındayken dünyaya çok şey söyleyecek’ diyordum. Fakat Nikomedya zaten sesini Oxford gibi bir üniversiteye duyurmuş bile. Nikomedya inşallah bu çalışma ile dile gelecek ve kendisini o kadar güzel ifade edecek ki, arkeoloji bilimine sunacağı çok katkılar olacak. İnşallah bu kazı süreciyle birlikte oradan çıkacak kültür varlıkları hem İzmit’in arkeolojik değerlerinin sayısını artıracak, hem de dünyaya çok şey söyleyecektir” ifadelerini kullandı. İmzaların atılmasının ardından Başkan Hürriyet kazı çalışmalarının başlayacağını açıkladı.