Nöbetçi Eczaneler
Bugün size Kocaeli’nin en önemli değerlerinden birinin içler acısı halini anlatacağım.
“Oy getirmeyeceği için” yıllardır görmezden geliniyor…
Cumhuriyet döneminin ilk iki fabrikasından biri Hereke Sümerbank Halı Dokuma Fabrikası’ydı.
Osmanlı’dan cumhuriyete miras kalan fabrika 1995 yılına kadar aktif olarak çalıştı.
Fabrika, Kocaeli’nin Hereke beldesinin kalkınmasında ve sosyal yaşantıda büyük bir etkiye sahipti.
İşçiler ve memurlar söz konusu fabrikada her türlü sosyal hakka sahip olarak çalışıyor, üretiyor, buna bağlı olarak fabrika her yıl milyonlarca lira ihracat yapıyordu.
1995 yılında Sümerbank özelleştirildi.
Garipoğlu Şirketler Grubu; 103,4 milyon dolara Sümerbank’ı satın aldı.
Sümerbank’ın pek çok fabrikasını satılırken Hereke Kumaş ve Dokuma Fabrikası ise Garipoğlu Grubu’nun satın alım listesinde yer almadı.
Fabrika, 1996’da başka bir şirkete satıldı.
Özelleştirme sonrasında üretimi durduran şirket, aldıkları askeri giyim ihaleleri sonrasında Edirne ve Zeytinburnu dokuma fabrikalarındaki üretim yetersiz gelince Hereke’deki fabrikayı çok kısa bir süre kullandı.
Yaklaşık 20 yıldır üretimin yapılmadığı fabrika çürüdü.
Atıl durumdaki binaları ile Hereke’nin merkezinde terk edilmiş bir görüntüye sahip fabrikada son 8 yıldır keçiler konaklamaya başladı.
Kısaca baştan sona anlatayım…
*
Padişah Abdülmecit devrinde, mali ve ekonomik işlerde önemli roller oynayan Ohannes ve Bogos Dadyan, İzmit’teki çuha fabrikasının yapımını üstlenmişti.
İkili, çuha fabrikasının yapımı için İstanbul’dan İzmit’e gidip gelirken Hereke’de verdikleri bir yemek molasında bölgenin doğal zenginliklerinden etkilenip çuha fabrikasının yapım masrafından kısarak Hereke’de bir dokuma fabrikası inşa etti.
Fabrika, 1843’te kuruldu.
Padişah Abdülmecit, fabrikanın kendisinden izinsiz kurulduğunu duyunca 1844’te Hereke’ye ziyaret düzenledi.
Hereke’den sorumlu serasker Rıza Paşa ise korku ile fabrikayı padişah için yaptırdıklarını söyledi.
1845’te Ohannes ve Bogos Dadan fabrikayı padişaha karşılıksız verdi.
Dünyaca ünlü Hereke halısı II. Abdülhamit döneminde Anadolu’nun çeşitli yerlerinden getirilen ustalarla bu fabrikada üretilmeye başlandı.
Fabrika, 1925’te Maliye Bakanlığı’na bağlı Sanayi ve Maadin Bankası’na devredildi.
1933’te Sümerbank kuruldu ve fabrika Sümerbank’a bağlandı.
Yaklaşık bin işçinin üretim yaptığı fabrikada işçiler, Kocaeli’nin ilk sendikası olan Sümerbank Hereke Kumaş Fabrikası İşçi Sendikası’nı kurdu.
İşte o sendikada benim babaannem Koreli Ayşe (Ayşe Enç) de yıllarca emek harcadı.
1987’de Sümerbank’ın özelleştirilmesine karar verildi.
Şirket, Kamu Ortaklığı İdaresi’ne devredildi.
Özelleştirme sonrasında üretimi durduran şirket, aldıkları askeri giyim ihaleleri sonrasında Edirne ve Zeytinburnu dokuma fabrikalarındaki üretim yetersiz gelince Hereke’deki fabrikayı çok kısa bir süre kullandı.
Yaklaşık 20 yıldır üretimin yapılmadığı fabrika çürüdü.
Çürüyen fabrikada keçiler otluyor.
*
Hereke tarihi çok eskilere dayanıyor olsa da küçücük bir belde.
Körfez ilçesine bağlı.
Pek çok hakkı elinden alınmış, belediyesi kapatılmış, öksüz bir kasaba…
Oy potansiyeli yok.
Bu sebeple yıllardır kaderine terk edilmiş durumda.
Sahilinde bir iki düzenleme yapan kendini iş yapmış sayıyor.
Bir kale rekonstrüksiyonu yaptılar, bildiğim başka da hiçbir şey yapmadılar Hereke için.
İşte size bahsettiğim bir fabrika var.
Devasa bir alana kurulu.
İşlemiyor, çürüyor.
Sahip çıkılması gerekiyor.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi bu işe el atmalı ve kentin ilk fabrika kamulaştırmasını yapmalı.
Bu alan fabrika olarak kullanılmasın, büyük bir kültürel tesis olarak yeniden yapılandırılsın.
Ancak Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin mülkü olsun.
Kamunun olsun.
Çürümesin, hak ettiği değeri bulsun.
Bu söylediklerimi sanmayın ki sadece ben tekrarlıyorum.
Yüreğinde kent sevdası yatan pek çok kimsenin düşledikleri bunlar.
Her geçen gün bu tesis daha da çürüyor, her geçen gün değer kaybediyor.
Geç olmasın, yazık olmasın.
Bir kere de oy kaygısı taşımadan bu kentin geçmişi, tarihi için güzel bir adım atılsın…
YORUMLAR